Δήμος Συκεών

Μολονότι η περιοχή των Συκεών άρχισε να εποικίζεται μαζικά στο πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα, εντούτοις υπάρχουν στοιχεία διαχρονικής ανθρώπινης παρουσίας, ήδη από την προχριστιανική περίοδο. Στην περιοχή του συνοικισμού Καλλιθέας βρέθηκε μαρμάρινη ενεπίγραφη πλάκα, πιθανότατα από ρωμαϊκή σαρκοφάγο του 2ου αι. π.Χ., μέσα στην τοιχοποιία κατεστραμμένου σήμερα κτιρίου. Στην ευρύτερη περιοχή των Συκεών υπήρχαν τουλάχιστον από τον 8ο αιώνα δύο μοναστήρια, το ένα αφιερωμένο στην αγία Ματρώνα και το άλλο στις αγίες Χιώνη, Ειρήνη, Αγάπη. Οι ακριβείς θέσεις τους δεν είναι σήμερα γνωστές, καθώς έχουν καταστραφεί ολοσχερώς, εντοπίζονταν ωστόσο πιθανότατα είτε στην περιοχή του συνοικισμού Καλλιθέας είτε κοντά στο λόφο Καρά – Τεπέ (σημερινό ξενοδοχείο «Φιλίππειο»). Στα όρια του Δήμου Συκεών, κατά μήκος του θέματος Ασβεστοχωρίου – Ρετζικίου – Μετεώρων σώζονται βυζαντινοί νερόμυλοι, οι οποίοι αξιοποιούσαν το νερό που ερχόταν με υδραγωγούς από το Χορτιάτη. Κορυφαίας σημασίας αρχαιολογικά μνημεία συνιστούν τα τμήματα των τειχών εντός της διοικητικής περιφέρειας του Δήμου, για τα οποία γίνεται ειδική αναφορά. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, κορυφαίο μνημείο ήταν ο τεκές Μεβλεχανέ, μοναστήρι των περιστρεφόμενων δερβισών Μεβλεβήδων, που ήταν από τα πλέον ονομαστά σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η μονή βρισκόταν στην περιοχή του συνοικισμού Καλλιθέας, κοντά στη Ληταία Πύλη, και σήμερα μας είναι γνωστή μόνον από παλιές καρτ-ποστάλ, καθώς έχει καταστραφεί ολοσχερώς. Μνημείο της μεταβυζαντινής περιόδου συνιστά και μία κρήνη που σώζεται σε εξαιρετική κατάσταση στο συνοικισμό Ροδοχώρι, πολύ κοντά στο Επταπύργιο.